Home / Genel / Kırmak Ya Da Kırmamak – Jailbreak

Kırmak Ya Da Kırmamak – Jailbreak

| 28/12/2008

iPhone ile yeni tanışan kullanıcıların en çok yaşadığı sıkıntılardan biri de çeşitli forumlarda veya web sitelerinde karşılaştıkları Jailbreak ve Cydia kavramları. Bu yüzden biz de, bu iki kavramı ve varoluş nedenlerini çok fazla teknik detaya girmeden soru-cevap şeklinde açıklamaya çalışalım istedik.

1) Jailbreak tam olarak nedir?

Jailbreak, ingilizce kelime anlamı olarak “firar, hapisten kaçış” anlamına, iPhone’da ise cihazın yazılımsal olarak özgür kalması anlamına gelmektedir. Ülkemizde bu işlem için zaman zaman “kırmak” terimi de kullanılmasına rağmen, “kırmak” terimi aynı zamanda “unlock” işlemi için de kullanıldığından, genelde ingilizcedeki haliye “jailbreak” terimi tercih edilir.


2) Neden Jailbreak işlemine ihtiyaç duyuluyor?
iPhone aslında bir cep telefonundan ziyade bir cep bilgisayarıdır ve üzerinde yazılım olarak da Apple’ın bilgisayarlarında kullandığı Unix tabanlı bir bir işletim sistemi olan MacOS X bulunmaktadır. Fakat Apple, iPhone’da kullandığı işletim sistemini, bilgisiyarlarında kullandığının aksine daha kapalı ve daha kısıtlı özellikte yapmıştır. Bu yüzden iPhone kullanıcıları cihazlarına, aynı bilgisayarlarında olduğu gibi istediği uygulamaları yükleyememişlerdir. Bu da ilk çıktığı günden beri kullanıcıları, iPhone’u daha açık bir hale getirmenin arayışı içini itmiştir.

İşte bu durumdan rahatsız olan ve teknik bilgisi yüksek bir grup iPhone kullanıcısı, geliştirdikleri yazılımlarla iPhone’u özgürlüğe (jailbreak) kavuşturmuşlardır. Fakat Jailbreak yazılımları versiyondan, versiyona farklılık göstermektedir.

3) Peki Apple neden iPhone’u bu şekilde kapalı tutuyor, bizim istediğimiz gibi kullanmamıza izin vermiyor?

Bunun iki temel nedeni var ve birincisi ekonomik. Apple diğer cep telefonu üreticileri gibi değil ve birçok model üretmiyor. iPhone’u da bir cep telefonu gibi görmüyor. Dolayısıyla esas niyeti cihaz satışından para kazanmak değil. Asıl amacı cihaza yüklenecek içeriklerden (oyun, müzik, vs.) para kazanmak. Ve de bu içeriğin yönetimini de kendisi yapmak istiyor. Örnek vermek gerekirse şu an App Store‘da satılan her paralı uygulama gelirinin %30’unu Apple, %70’ini ise uygulamanın geliştiricisi alıyor. Eğer biz App Store harici bir yöntemle uygulama satın alabiliyor olsaydık, Apple bu gelirden mahrum olurdu.

Diğer nedeni de güvenlik. Jailbreak edilmemiş haliye iPhone, bence uygulama yüklenebilen diğer cep telefonlarına göre çok daha güvenli. (Güvenlik konusuna güzel bir örnek için tıklayınız.) Bunun nedeni de App Store uygulamalarını geliştirenlerin özgürlüklerinin Apple tarafından kısıtlanması. Bir iPhone geliştiricisi App Store için ancak, Apple’ın kendisine sağladığı SDK‘yı (Software Development Kit) kullanarak bir uygulama geliştirebilir. Bu SDK da, geliştiricinin elini kolunu bir çok konuda bağlar. Dolayısıyla App Store uygulamaları aşağıdakilerini yapamaz;
a) SIM kartımıza ulaşamaz.
b) Yüklediğimiz diğer uygulamaların bilgilerine ulaşamaz.
c) Mail ve SMS mesajlarımıza ulaşamaz.
d) Cihazımızdaki şifrelerimize erişemez.
e) Sistem bilgilerini ve ayarlarını değiştiremez. Örneğin Wi-Fi’yı ve EDGE’i kapatıp açamaz. Bağlantı ayarlarımızı değiştiremez.
f) Arka planda (background) limitli bir şekilde çalışabilir.

4) Jailbreak işleminden geçmemiş iPhone’lar daha güvenli ise neden herkes Jailbreak yapıyor?

Bunun da aslında birkaç sebebi var. Bence en önemli sebebi EDGE’in, Wi-Fi gibi kolayca kapatılıp açılamaması. İkincisi ise mevcut SMS ve Telefon uygulamasının çok yetenekli olmayışı ve App Store’da SMS ve Telefon ile ilgili uygulamaların SDK’nın kısıtları nedeniyle yer alamayışı. Üçüncüsü de App Store’daki paralı uygulamaların “cracked” diye tabir edilen ücretsiz versiyonlarının ancak jailbreak’li cihazlarda çalışabilmesi.

Bu yüzden Apple’ın izin vermediği ama kullanıcıların çok ihtiyaç duyduğu uygulamalar ayrıca geliştirilmekte (SDK kullanılmadan) ve Cydia üzerinden Jailbreak’li iPhone’lara yüklenebilmektedir.

5) Bu Cydia tam olarak nedir ve App Store’dan farkı nedir?

Cydia, Apple’ın insiyatifi ve kontrolü dışında Saurik diye bilinen bir yazılımcı tarafından, fakat içindeki uygulamalar da çeşitli developer’lar tarafından geliştirilmiş, jailbreak’li iPhone’lar için bir uygulama kurulum yazılımıdır. İsteyen herkes Cydia’nın belirlediği formatta uygulamalarını paketleyip, Cydia üzerinden dağıtımını gerçekleştirebilir. Fakat bu uygulamaları kimse denetlemez, dolayısıyla tüm bu uygulamaların sorumluluğu kullanıcıya aittir. BossPrefs, Cycorder, iBlackList, SBsettings, SwirlyMMS, OpenSSH gibi popüler jailbreak uygulamaları hep Cydia üzerinden yüklenir.

App Store ise tamamen Apple’ın kontrolünde olan ve Apple’ın SDK’sı ile geliştirilmiş, performans ve güvenlik kontrolleri yapılmış uygulamaların yer aldığı bir uygulama kurulum yazılımıdır.

6) Cydia üzerinden yüklediğimiz uygulamalar ne kadar güvenilirdir?

Cydia uygulamaları Apple’ın SDK’sı ile geliştirilmediğinden, arka planda çalışmaktan tutun da,cihazdaki tüm bilgilere erişime kadar iPhone’da herşeyi yapabilirler. Bir de bu yazılımlar Apple’ın denetiminden geçmedikleri için cihazlarda zaman zaman kitlenmelere, yavaşlıklara, hatta cihazı restore etmeye kadar giden sıkıntılara yol açabilirler. Hatta kötü niyetli kişiler cihazımızdaki bilgileri çalmak için bile uygulama geliştirebilir ve Cydia üzerinden dağıtabilirler.

Bu yüzden Cydia’daki her uygulama yüklenmemeli, sadece ihtiyaç duyulan ve çok sayıda kullanıcı tarafından kullanılıp, test edilmiş uygulamalar yüklenmelidir. Zaten Cydia’nın popüler uygulamaları forumlarda, bloglarda ve mail gruplarında sürekli paylaşılmaktadır.

7) Jailbreak’li cihazların garanti dışı kaldığı doğru mudur?
Teorikte evet. Apple’ın kullanıcı sözleşmesine göre iPhone’un üzerindeki yazılıma Apple’ın onaylamadığı herhangi bir yöntemle müdahale etmek cihazın garanti dışı kalmasına neden olmaktadır. Fakat pratikte bu yüzden cihazı garanti dışı kalan hiç görmedim. Genel kanı, jailbreak’li cihaz tekrar restore edilerek servise götürüldüğünde, daha evvel jailbreak işleminden geçirildiğinin tespit edilemediği yönündedir.

8) Jailbreakli cihazlarda App Store’daki paralı uygulamaların, ücretsiz bir şekilde çalıştırılabildiği doğru mudur?
Maalesef doğrudur. Installous ismi verilen bir uygulama yardımıyla, kırılmış (cracked) App Store uygulamaları jailbreak’li cihazlarda çalıştırılabilmektedir. Hatta kullanıcıların sırf bu yüzden jailbreak’li cihaz kullandıkları düşünülmektedir. Halbuki bu doğru değildir. App Store’dan parasıyla uygulama indirmesine rağmen diğer avantajlarından dolayı jailbreak’li cihaz kullanan bir çok kullanıcı da mevcuttur.

9) Tüm bu avantaj ve dezavantajlarına rağmen jailbreak konusunda kararsız kaldım. Siz ne önerirsiniz?
Teknik konulara aşina veya meraklı olmayan iPhone kullanıcılarına kesinlikle jailbreak önermiyoruz. Eğer iPhone’la bir telefon gibi değil de bir bilgisayar gibi uğraşacak vaktiniz ve bilgi birikimiz var ise jailbreak yapabilirsiniz. Lakin jailbreak’in teknik olsun veya olmasın tüm kullanıcılar için bir risk taşıdığını hiç bir zaman unutmamak gerekiyor Ben şahsen cihazımı uzun bir süredir jailbreak’siz kullanıyorum ve BossPrefs haricinde de çok ciddi bir eksiklik hissetmiyorum.

Related Items

35 Comments

  1. Anonymous

    29/12/2008 at 00:52

    Yeni kullanıcılar için gerçekten iyi bir çalışma. Emeği geçenlere teşekkürler.

  2. berkay

    29/12/2008 at 12:01

    bir ekleme yapayım. Turkcell’de çalışan bir arkadaşım Apple’ın jailbreak’li telefonları restore yapılsa bile tespit eden bir sistemi olduğunu ve bunu iphone’u Türkiye’ye getirmeden önce verilen eğitimlerde belirttiklerini söyledi.

    Ne kadar doğru onu bilemem test etmedim:)

    Benim 2G iphone’um jailbreak’liydi ve sık sık sorun çıkartıyordu.. Sonra orijinale döndürdüm.. Şu anda 2.2 var üstünde ve kız arkadaşıma hediye ettim. 3G cihazımı da Turkcell’den aldım ve kırmadım.. Çok da memnunum.. tek eksikliğini hissettiğim yazılım Swirly MMS..

  3. Anonymous

    29/12/2008 at 15:37

    Oncelikle yaziniz icin tesekkur ederim.

    Bende jailbreaksiz kullaniyorum ve sadece SMSten sikayetciyim.

    Sizden ricam bu web sitesi uzerinden bu sikintimizi apple a bildirebilecegimiz bir yol gostermeniz. Hatta SMS yaziliminin standart telefonlardaki gibi olmasini istedigimizi belirten matbu bir ingilizce yazi yazilabilir ingilizce bilmeyenler icin.

    Bu sayede apple in bu konuya dikkatini cekip belki birseyler yapmasini saglayabiliriz

  4. Anonymous

    30/12/2008 at 04:12

    2g iPhone leri jailbreak yapmadan kullanmak mumkun Müdür?

  5. Mustafa Tan

    30/12/2008 at 09:24

    Türkiye’de kullanacaksanız mümkün değil. Ama Cydia’dan hiç bir uygulama yüklemez iseniz sanki jailbreak’li gibi kullanabilirsiniz.

  6. Anonymous

    30/12/2008 at 20:47

    merhaba,
    amerikadan kesin donus yapyorum ve iphone 2G kullaniyorum. bir onceki yorumlara bakinca ortada bir karisiklik var sanirim. 2G telefon jailbreak etmeden kullanilamiyor mu tr’de? eger kullanilabiliyorsa, turkcell’den data paketi mi almam gerek internete erisim icin (turkcell hattim var ztn)?

  7. mike

    07/01/2009 at 20:56

    yazı için çok teşekkür ederim öncelikle.

    fakat ben jb’nin önerilmemesine katılmıyorum. hatta ilginç buluyorum. iPhone yüklenecek uygulamalarla gerçekten kendini aşabilen bir alet. neden faydalanmayalım ki? jb yapmamayı hiç düşünmedim açıkcası.

  8. Mustafa Tan

    07/01/2009 at 21:10

    Selamlar,

    Cihaza hakim kullanıcılar için jailbreak kullanmakta hiç nahsur yok ama inanın teknik konulara çok hakim olmayan o kadar çok kullanıcı var ki. Biz uyaralım kullanıcılar kendileri karar versin, ondan sonra bir sıkıntı yaşadıklarında bilmiyorduk demesinler 🙂

  9. Nebi AYDOĞDU

    30/01/2009 at 02:45

    Iphone a jailbreak uygulandiktan sonra tekrar eski haline getirilmesi mumkunmu? Mevcut sistemin yedegini alacak bir Yapi varmi?

  10. drsphex

    15/02/2009 at 00:47

    bu bilgiler için teşekkür ediyorum. gerçekten süpersin.

  11. Anonymous

    15/02/2009 at 11:31

    Merhaba,site hakikaten çok faydalı olmuş,öncelikle tebrik ediyorum.Kullanılmış bir 2G elime geçti ve 1.1.4 versiyonu var.Installer ve birçok uygulama yüklenmiş.Versiyonu 2.2 yapmak için itunes’da 1-2 deneme yaptım fakat sona geldiğinde kendiliğinden iptal etti.Versiyonu yükseltmek ve kullanabilmek istiyorum ne yapmalıyım?

  12. Eser

    21/04/2009 at 13:57

    Peki jailbreak yaptım sonra vazgeçtim nasıl kaldırılacak bu program ????

  13. Mustafa Tan

    21/04/2009 at 19:41

    Cihazınızı restore veya update yaparsanız jailbreak ortadan kalkar.

  14. Anonymous

    26/04/2009 at 14:42

    oncelıkle bu yardım ve yonlendırme için teşekuredıyorum benım sorum şu olacak:ben 2g 16gb kullanmaktayım yalnız kırılmış bı cıhaz farklı bı imei numarası ıle kullanıyorum jailbreak’nasıl yapıcam?ve yaparsam cıhaz tekrar kapanırmı?çunku itunesten bır kere guncellemek ıstedıgımde kapandı.şimdiden teşekkurederım.

  15. Anonymous

    28/04/2009 at 14:39

    1.1.4 en son versiyona yükseltilebilir mi? Peşin teşekkürlerimle. Selamlar, EE

  16. Anonymous

    29/04/2009 at 16:30

    teknik konulardan kastınız nedir? ben japonyadayım iphone 3g kullanıyorum daha dogrusu yenı basladım kullanmaya en cok da kendı ınternet baglantısı olmasına ragmen wı-fı alanı olmayan bı yerden skype den seslı gorusme yapılamaması

  17. Anonymous

    18/05/2009 at 19:00

    çoookkk teşekkürlerr..

  18. neon

    27/05/2009 at 17:05

    selamlar.. ben jailbreak yaptım ama installer e hangi paketleri yüklemem lazım önerileri olan varmı.. oyun ve programı bol olan paketlerden.. şimdiden teşekkurler

  19. Anonymous

    28/06/2009 at 14:00

    bn teknık işlerde cok ii değilim acıkcası bu yuzden jailbreak yapma konusunda karasız kaldım ve telefonun takıldığını da soyluyorlar ama programların paralı olmasıda cok kotu jalbreak yukleypda memnun olmayan warmı
    bu arada bilgiler icin tessekkurler

  20. Anonymous

    28/06/2009 at 22:49

    ben amerikadan 3 gs aldım kontratlı bunu türkiyede kullanabilşirmiyim kırdırma olurmu acil yardımlarınızı bekliorum şimdiden teşekkürler…(olmadı 3 g ile döncem yine kontratlı 3 g de bi sorun warmı)

  21. Anonymous

    28/06/2009 at 22:51

    yamerikadan aldığım bi ıpphonu türkiyede kullanabilirmiyim nasıl kullanırım nler yapmam gerekli demk istemiş arkadaş aynı sorunu bende yaşamaktayım. geniş yorumlarınızı ihtiyacımız var şimdiden teşekkürlr..

  22. Anonymous

    07/07/2009 at 21:32

    Jailbreak dan sonra iphonumun gsm yani simkart ozelligini kullanamiyorum ayarlarda yazmiyor yardim eder misiniz

  23. Ekivrak

    20/07/2009 at 17:55

    Selam, Paylasimlar icin tesekkurler. Bende buradan iki ipucu vermek istiyorum bunlar tesadufen buldugum seyler, belkide biliniyordur. Biri, cumle bittikten sonra nokta koymak icin arka sayfaya gecmeye gerek yok. Cumle bittgi yerde cift space yapinca nokta ve bosluk yapiyor. Ikincisi, listelerde sayfa basindan nekeder uzaklasirsaniz uzaklasin operator logosunu tiklayinca sayfa basina aninda donuyor. :d
    Simdi benim sorum 3 versiyon kullaniyum ve 1,5 yildir Iphonluyum, yani 1.1.1 den beri, son alti aydir turkiyeden yasal aldigim yasal tel kullaniyorum, 3de birsuru eksiklik kapandi. mobileLog muadili bir yazilim varmi? birde Edgeyi hangi menuden kapatabilirim. Tesekkurler.

  24. Zan

    05/04/2010 at 06:22

    Ben turkcell den kontratli aldim 3g 8gb, ilk aydan sonra jailbreak yaptim bir sure sonra gps bozuldu jailbreak tanmi bilemicem turkcell i aradim gps in bozuldugunu soyledim bana restore etmemi soylediler, restore ettim fakat duzelmedi daha sonra teknik eleman gonderdiler telefonumu servise aldilar 3 hafta serviste kaldi, daha sonra aradilar telefonunuz tamir edilemiyor ve size yeni bir iphone verecegiz diye ve yeni sifir bir iphone sahibi oldum 🙂 soylemek istedigim turkcell hicbi sekilde anlamiyor ve gps wifi gibi teknik sorunlarda bisi yapamiyor ve telefonun yenisini veriyor aklinizda bulunsun kontratli iphone ler icin gecerli…

  25. adjuvan

    08/04/2010 at 14:33

    arkadaşlar jailbreak 3.1.3 ün ne zaman çıkabileceği hakkında bilgisi olan varsa paylaşabilirmi? 2 aydır bekliyorum çıkmadı hala…

  26. selim

    09/04/2010 at 09:36

    merhabalar,

    telefonumu jaılbreak yaptım
    tekrar eskı halıne getırmek ıcın restore yaptım fakat olmadı
    bır arkadasım ayarlardan ıphone sıl lınkınden yapmamı soyledı bende yaptım fakat 7 – 8 saat gecmesıne ragmen ekranda sadece apple logosu acık baska bırsey yok telefonu kullanamıyorum yardımcı olursanız cok sevınırım
    tesekkurler

  27. doktor

    12/04/2010 at 04:33

    gerçekten emeğinize sağlık teşekkür etmeden geçmek istemedim zira internette kafa karıştıran biçok şeyi çok anlaşılır anlatıyorsunuz..
    yazılarınızın devamını bekliyoruz..

  28. Bilge

    24/04/2010 at 17:21

    iPhone aldıktan sonra bu siteden öğrendim herşeyini.
    Çok teşekkürler.
    Süper bir site.

  29. caner

    24/04/2010 at 22:27

    gerçekten güzel bir yazı olmuş. Birçok sitede yanıtını bulamadıgım soruların cevaplarını burada buldum. Bence jailbreak (sizin dediğiniz gibi) ugraştırıcı ve gereksiz.. Parası çok olan uğraşsın. iPhone’a 1500 tl verip alan kişi de appstore den 20-25 $ lık masraftan da kaçınmaz heralde 😉

  30. emre

    07/05/2010 at 11:45

    merhaba.. telefonumda cydia ile birçok uygulama mevcut..1 ay sonra 4.0 çıkınca yüklicem ve tekrar kırıcam.. cydia ile yüklediğim uygulamaların gidecek haliyle.. gitmemesi için cydia uygulamarını backup alabileceğim bir uygulama var mı? teşekkürler..

  31. resulcan

    08/05/2010 at 16:40

    cydia iphone 3gs e oluyormu

  32. emre

    10/05/2010 at 13:53

    şimdi ilginç bir şey sorucsam size, mustafa abi sizden yanıt bekliyorum özellikle..
    İtuns ile backup aldığımda cydia uygulamarını yedeklenmeyeceğini ve yeni sürüme geçince cydia ve uygulamalarının silineceğini söylemiştiniz..
    itunes ile dün backup aldım ve herşeyi aldı gösteriyor.. yani itunes ekranında telefonumun bir kopyasını görüyorum, sayfa sayfa ve herşey var.. backup sırasında da bir hata vermedi..sade İBB trafik ve deniz otobüsü uygulamasını almadı.. şimdi nasıl oldu bu durum ? tüm uygulamalrım %100 backuplandı mı şimdi? %100 emin olabilir miyim? teşekkürler..

    • Mustafa Tan

      10/05/2010 at 19:12

      Apps altında gördükleriniz yedek değil cihazınızdaki uygulamaların listesi. Aşağıdaki linkte iPhone’daki backup yöntemi ile nelerin yedeklendiğini görebilirsiniz:

      http://www.iphoneturkey.com/2009/12/iphoneda-yedekleme-ve-yedekten-geri-donme.html

      • emre

        11/05/2010 at 01:34

        3.0 dan sonra uygulamanin kendisinin de backupunu aldigi yaziyor ama yaniliyor muyum? 3.1.2. var ben de apps altindakilerin yedeklendigini saniyordu..degil mi?